Adaptogeny nie są przejściową modą przybyłą z Dalekiego Wschodu.
Nie są kolejnym kiepskim suplementem, napędzającym przemysł farmakologiczny.
Nie stanowią marketingowej iluzji szczęścia.
Adaptogeny były z nami od zawsze, lecz dopiero od niedawna zaczynamy dostrzegać ich potencjał.
Nie są też magicznym lekiem na całe zło tego świata, ale fundamentalnym i holistycznym wsparciem dla zdrowia ciała i umysłu.
Zatem czym są adaptogeny?
Adaptogeny to grupa roślin, a konkretniej grupa substancji aktywnych zawartych w niektórych roślinach. Odpowiadają one za właściwości adaptogenne, czyli zwiększające odporność na stres i utrzymujące odpowiednią równowagę organizmu.
Adaptogeny działają na organizm na poziomie komórkowym, zwiększając jego odporność na stres, zarówno ten psychiczny jak i środowiskowy (np. niewłaściwa dieta, wolne rodniki, promieniowanie, zanieczyszczenie powietrza).
Stymulują organizm do działania poprzez zmniejszanie odczuwania zmęczenia w naturalny sposób. Ich stosowanie jest na ogół bezpieczne, jeśli przyjmowane są zgodnie z zaleceniami i brak jest przeciwwskazań. Dzięki działaniu anabolicznemu, antyoksydacyjnemu i przeciwzapalnemu cieszą się ostatnio dużą popularnością wśród sportowców oraz osób amatorsko uprawiających sport. Adaptogeny nie leczą schorzeń, ale pomagają im zapobiegać:
- chronią wątrobę,
- utrzymują prawidłowy poziom cukru we krwi,
- wspomagają procesy myślowe,
- wspierają właściwy metabolizm,
- działają przeciwmiażdżycowo,
- wzmacniają odporność organizmu.
- zwiększają poziom energii
- obniżają poziom stresu i niepokoju
- działają przeciwzapalnie
- obniżają poziom cholesterolu
W biologii uznaje się obecnie trzy kryteria, które musi spełniać roślina, aby można było zaklasyfikować ją do grupy adaptogenów. Według tych warunków zioła adaptogenne:
- są nietoksyczne
Nie mogą powodować negatywnych skutków ubocznych dla zdrowia fizycznego lub psychicznego oraz nie mogą być uzależniające. - zapewniają niespecyficzną odpowiedź organizmu na stres
Stosowanie adaptogenów pozwala na sprawne funkcjonowanie organizmu w obliczu czynników stresogennych, bez pozbawiania go rezerw energii życiowej. Ściśle związane jest z tym działanie holistyczne – wzmocnienie odporności całego organizmu, nie zaś wpływ na jeden konkretny organ czy układ.Przykładem przeciwnym mogą być takie substancje jak kofeina czy np. amfetamina, które również mogą pomagać w zwiększeniu adaptacji na stres, jednak w dłuższym okresie prowadzą do wyczerpania rezerw energii w organizmie. - mają normalizujący wpływ na organizm
W przeciwieństwie do wspomnianych używek, działanie adaptogenów opiera się na przywracaniu organizmu do naturalnej równowagi. Można ten mechanizm określić jako pewnego rodzaju „naturalną inteligencję”. Rośliny na swój sposób „czują” czego brakuje w organizmie (lub co występuje w nadmiarze) i redukują te dysproporcje.
W ten sposób regulują prawidłowe działanie całego „systemu” i przywracają fizjologiczną równowagę (homeostazę).
Dla kogo adaptogeny?
Korzyści ze stosowania adaptogenów są ogromne, dlatego warto zapoznać się bliżej z ich właściwościami. Zwolennicy terapii naturalnych uważają, że to właśnie dzięki adaptogenom można w bezpieczny i skuteczny sposób niwelować wpływ stresu na ludzki organizm. Preparaty adaptogenne będą więc idealnym środkiem wspomagającym dla osób zapracowanych, zabieganych i zestresowanych. Pomogą utrzymać dobrą kondycję psychiczną i wydajność fizyczną organizmu.
Rodzaje preparatów
Ashwagandha (łac. Withania somnifera)
Ashwagandha to roślina należąca do rodziny psiankowatych. Potrafi dorastać do ok. 150cm wysokości. Znana pod nazwami witania ospała , indyjski żeń-szeń, Winter cherry, Kanaje Hindi i Samm Al Ferakh.
✓ obniża poziom stresu i niepokoju
✓ poprawia ostrość i pamięć
✓ zwiększa poziomy energii
✓ pomaga regulować poziom cukru we krwi
✓ działa przeciwzapalnie
✓ pomaga w utrzymaniu poziomu zdrowego cholesterolu
✓ wspiera system odpośnościowy
Ashwagandhę możesz stosować w proszku oraz kapsułkach jako suplement diety. Możesz również przygotować adaptogenny przepis taki jak napój lub przekąskę, która ma na celu zredukowanie stresu.
Różeniec górski (łac. Rhodiola rosea)
Różeniec górski to gatunek rośliny, który wstępuje w rodzinie gruboszowatych. Występuje na całym obszarze wokół biegunowym czyli w Ameryce Północnej, Europie, Azji. W Polsce występuje wyłącznie w Sudetach i Karpatach, tylko na terenie parków narodowych.
✓ Poprawia funkcję mózgu
✓ Poprawia nastrój, zmniejsza zmęczenie i walczy z depresja
✓ Zmniejsza uczucie stresu
✓ Powoduje wzrost poziomu serotoniny w organizmie
Traganek (łac. Astragalus membranaceus)
Wspomaga funkcjonowanie układu odpornościowego, a więc stosuje się go przede wszystkim w okresie jesienno-zimowym. Ze względu na działanie antyoksydacyjne zaleca się go osobom mającym problemy z przewodem pokarmowym, chorobami układu krążenia oraz układu oddechowego.
✓ wspiera układ odpornościowy
✓ chroni organizm przed infekcjami
✓ bogata zawartość antyoksydantów
✓ działa przeciwzapalnie
✓ poprawia funkcje serce
✓ podnosi witalność
Traganek to rodzaj roślin należący do rodziny bobowatych. Obejmuje ok. 2500 gatunków głównie bylin i krzewów, występujących w Europie, Azji, Afryce i Ameryce.
Chaga ( błyskoporek podkorowy)
Adaptogenne Grzyby Chaga były używane od wieków na Syberii i w innych częściach Azji jako lek wzmacniający odporność i poprawiający ogólny stan zdrowia. Chaga grzyb (Inonotus obliquus) to rodzaj grzyba, który rośnie głównie na korze brzozy w zimnym klimacie, takich jak Europa Północna, Syberia, Rosja, Korea Północna Kanada i Alaska.
✓ Wspieranie apoptozy komórek rakowych
✓ Obniża poziomu glukozy we krwi
✓ Zmniejsza stres oksydacyjny
✓ Zwiększa odporność organizmu
✓ Pomaga w zmniejszeniu złego cholesterolu we krwi
Korzeć maca (pieprzyca peruwiańska)
Maca to peruwiański korzeń, który rośnie w Andach, znany głównie z właściwości wspierających funkcje seksualne u kobiet. Reguluje poziom estrogenów, dzięki czemu dobrze sprawdza się u kobiet zmagających się z objawami menopauzy, a także u pań starających się o dziecko.
✓ Zwiększa libido oraz płodność u mężczyzn
✓ Wspomaga procesy pamięciowe
✓ Może wpływać na redukcję stresu
✓ Wpływa na nabywanie odporności
Przeciwwskazania w stosowaniu adaptogenów
Należy pamiętać, że podobnie jak dla każdej grupy substancji, tak i dla adaptogenów istnieją przeciwwskazania, które wykluczają ich stosowanie. Należy do nich zażywanie niektórych leków (głównie antydepresyjnych i hormonalnych), a także okres ciąży i laktacji, w przypadku których należy zachować szczególną ostrożność. Substancji tych nie można również łączyć z alkoholem. Bardzo często przeciwwskazaniem do przyjmowania adaptogenów jest nadciśnienie i cukrzyca. W przypadku jakichkolwiek wątpliwości warto skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą.